برای سرمایه گذاری سکه بهار آزادی و امامی بخرم یا طلای کارکرده؟

مهمترین تفاوت های طلای کارکرده با سکه بهار آزادی و سکه امامی در سرمایه گذاری کدامند؟
بطور کلی در موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری، هیچ وقت نمی توان یک پاسخ یکسان برای همه افراد ارائه کرد، زیرا شرایط و ترجیحات افراد همواره با یکدیگر متفاوت بوده و حتی اگر بتوانیم پیش بینی نسبتا دقیقی از آینده بازارهای مختلف داشته باشیم و این اطلاعات را در اختیار افراد قرار دهیم، لزوما انتخاب های آنها یکسان نخواهد بود. لذا بجای بیان یک پاسخ کلی و اشتباه، به بیان مهمترین تفاوت های طلای کارکرده و سکه در سرمایه گذاری می پردازیم تا افراد بتوانند متناسب با شرایط و ترجیحات خود، گزینه مناسب برای سرمایه گذاری را انتخاب کنند:

در بحث سرمایه گذاری مهمترین پارامترها برای تصمیم گیری عبارتند از:

1. بازده انتظاری
2. ریسک سرمایه گذاری
3. نقدشوندگی
4. افق زمانی سرمایه گذاری
5. توان سرمایه گذاری (تناسب توان مالی با گزینه سرمایه گذاری)
6. ترکیب فعلی پورتفوی دارایی و سرمایه گذاری
7. در دسترس بودن گزینه های سرمایه گذاری

حال از آنجایی که مقایسه فعلی انتخاب بین یکی از انواع طلا بوده و انتخاب بین طلا و سایر دارایی ها نظیر مسکن یا خودرو نمی باشد، لذا ترکیب فعلی پورتفوی دارایی و سرمایه گذاری (گزینه 6) نیازی به تحلیل ندارد و از آنجائیکه توان سرمایه گذاری و در دسترس بودن نیز برای انواع طلا تقریبا مشابه است، گزینه های 5 و 7 را نیز از تحلیل خارج می کنیم و در انتها از آنجائیکه افق سرمایه گذاری در طلا برای سرمایه گذار باید یکسان باشد، گزینه 4 را نیز از تحلیل حذف می کنیم.
پس برای مقایسه اینکه سرمایه گذاری در کدام بخش مناسب است صرفا باید به مقایسه بازده انتظاری، ریسک سرمایه گذاری و نقدشوندگی پرداخت:

1.مقایسه بازده انتظاری طلای کارکرده و سکه بهار آزادی یا امامی

برای مقایسه بازده انتظاری طلای کارکرده و سکه از دو بعد موضوع را بررسی می کنیم:

1. بازده ناشی از تغییرات قیمتی (ناشی از تغییرات قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب قیمتی)
2. عدم نفع (یا زیان) ناشی از هزینه های خرید و فروش انواع طلا شامل اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ارزش افزوده

بررسی بازده انتظاری ناشی از تغییرات قیمتی

طلای کارکرده و سکه هر دو تابعی از قیمت جهانی طلا و قیمت دلار در بازار تهران هستند. بر این اساس اگر پیش بینی شود که قیمت جهانی طلا و همچنین قیمت دلار در بازار هر دو صعودی هستند، لذا پیش بینی رشد همزمان قیمت طلای کارکرده و سکه بهار آزادی بدیهی خواهد بود.

حال سوال آن است که اگر هر دو صعودی هستند، آیا بازده انتظاری آنها یکسان خواهد بود؟
اگر سکه دارای حباب قیمتی نبود، میزان بازدهی آنها تقریبا یکسان بود اما مشکل اینجاست که ما شاهد وجود حباب قیمتی در قیمت سکه هستیم که دلیل آن عرضه انحصاری سکه توسط اختیار دولت (بانک مرکزی) است.

حال با لحاظ حباب قیمتی، بازده انتظاری طلای کارکرده بیشتر است یا سکه؟
بستگی به تغییر میزان حباب قیمتی سکه دارد، به عبارتی:

• اگر حباب قیمتی سکه افزایش یابد، بازده سکه بیشتر از طلای کارکرده خواهد بود
• اگر حباب قیمتی سکه ثابت بماند، بازده سکه و طلای کارکرده تقریبا یکسان خواهد بود
• و اگر حباب قیمتی سکه کاهش یابد، بازده طلای کارکرده بیشتر از سکه خواهد بود

حال پیش بینی در مورد حباب قیمتی چیست؟ آیا افزایش می یابد یا کاهش؟
همانطور که گفتیم حباب قیمتی بدلیل عرضه انحصاری از سمت دولت شکل می گیرد و لذا کاهش یا افزایش آن بستگی به سیاست های دولت در عرضه انواع سکه در بازار دارد.
بطور کلی در اقتصاد پیدایش حباب یک پدیده موقتی است و انتظار بر آن است که به سرعت از بین برود، اما از آنجائیکه حباب قیمتی سکه ناشی از سیاست های دولتی است، مشابه اقتصاد آزاد نمی توان انتظار داشت که به سرعت از بین برود.
اما بطور کلی به دلیل آنکه از سال 1402 شاهد افزایش ورود طلای خام به کشور هستیم، با قطعیت می توان گفت که بانک مرکزی پتانسیل زیادی برای افزایش عرضه سکه و کاهش حباب قیمتی دارد. از طرف دیگ از آنجائیکه با استقرار دولت چهاردهم انتظارات قیمتی کاهشی بوده است، در حال حاضر احتمال کاهش حباب قیمتی بیش از ثبات یا افزایش آن است.

بر این اساس در مقطع فعلی بازده انتظاری ناشی از تغییرات قیمت در طلای کارکرده که در حال حاضر فاقد حباب قیمتی است، می تواند مطلوب تر از سکه باشد.

اما همانطور که توضیح داده شد، بازده انتظاری صرفا مربوط به بازده انتظاری ناشی از تغییر قیمت نیست و عدم نفع ناشی از خرید را هم شامل می شود که در ادامه به بررسی آن می پردازیم:

عدم نفع (زیان) ناشی از خرید طلای کارکرده و سکه بهار آزادی و امامی

همانطور که می دانیم خرید و فروش طلا به تنهایی می تواند هزینه هایی برای ما داشته باشد که بخش زیادی از سود بدست آمده را از بین ببرد (عدم نفع) یا حتی منجر به زیان ما شود، اصلی ترین این هزینه ها عبارتند از

1. تفاوت قیمت خرید و فروش
   همواره حتی در یک لحظه مشخص نیز بین قیمت خرید و فروش اختلاف وجود دارد و بر این اساس در همان لحظه خرید نیز بخشی از سود به دلیل این تفاوت قیمت از بین می رود.
   این تفاوت قیمت در مورد طلای کارکرده و سکه تقریبا یکسان بوده و لذا از این بابت تفاوتی ندارند.
2. اجرت ساخت
   عملا هر طلایی که ساخته می شود مشمول اجرت ساخت است، تنها فرق آنها این است که میزان اجرت ساخت می تواند بعضا بین 2 تا 40 درصد در نوسان باشد. اما مهمترین نکته اجرت ساخت این است که عملا هنگام فروش از مبلغ خرید یا پرداخت شده، کسر می گردد، بر این اساس اگر برای خرید یک طلای ساخته شده 20 درصد اجرت ساخت پرداخت کرده باشید و روز بعد قصد فروش آن را داشته باشید، معادل اجرت ساخت عدم نفع یا زیان خواهید داشت.
   نکته مهم در مورد سکه و طلای کارکرده این است که هر دو تقریبا فاقد اجرت ساخت هستند (هزینه ضرب سکه مبلغ محسوسی نمی باشد) و لذا عدم نفع (زیان) محسوسی بابت اجرت ساخت ندارند و یکسان می باشند.
3. سود فروشنده
   سود فروشنده در مورد سکه همان اختلاف قیمت خرید وفروش است و معمولا سود جداگانه ای دریافت نمی شود، در حالیکه در طلای کارکرده این رقم معمولا بین 4 تا 7 درصد است که رقم نسبتا بالایی محسوب می شود. لذا از این بابت سرمایه گذاری روی سکه به بهتر از طلای کارکرده می باشد.
4. مالیات بر ارزش افزوده
   از آنجائیکه مالیات بر ارزش افزوده بر مجموع اجرت ساخت و سود فروشنده اعمال می گردد، می توان گفت که عملا سکه مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نمی شوند، اما در مقابل طلای کارکرده به دلیل سود فروشنده، مشمول مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود.

2.مقایسه ریسک سرمایه گذاری در طلای کارکرده و سکه بهار آزادی و امامی
مهمترین ریسک های سرمایه گذاری در طلا ناشی از:

1. تقلب یا اطمینان از اصالت و عیار طلای خریداری شده
2. نوسانات حباب قیمتی
3. نوسانات قیمت جهانی طلا
4. نوسانات قیمت دلار در بازار

همانطور که توضیح داده شد ریسک نوسانات قیمت جهانی طلا و دلار برای هر دو یکسان می باشد و تنها تفاوت، ریسک تغییرات حباب قیمتی است که عمدتا مربوط به سکه می باشد.
از بعد ریسک تقلب هم هر چند بطور کلی احتمال تقلب و کلاهبرداری در خرید و فروش هر دو وجود دارد، اما ریسک تقلب در خرید طلای کارکرده یا دست دوم به مراتب بیش از سکه بهارآزادی و امامی است و لذا از این منظر نیز خرید سکه گزینه بهتری برای سرمایه گذاری است.

3.مقایسه نقدشوندگی طلای کارکرده و سکه بهار آزادی و امامی
نقدشوندگی سکه و طلای کارکرده بالا می باشد، هر چند از آنجائیکه احتمال تقلب در طلای کارکرده بیش از سکه است، در برخی موارد فروش طلای کارکرده سخت‌تر از سکه بوده و در نتیجه نقدشوندگی آن تا حدی کمتر از سکه می باشد.

مقایسه کارکرد (در استفاده شخصی یا هدیه دادن) سکه و طلای کارکرده
سکه بهار آزادی و امامی و طلای کارکرده می توانند جهت هدیه دادن استفاده شوند، هر چند سکه بدلیل آنکه مشکل اعمال سلیقه فردی ندارد، شاید انتخاب راحتتری برای هدیه باشد.

در ضمن طلای کارکرده بر خلاف سکه امکان استفاده تزئینی به عنوان زیورآلات را دارد.

حال با توجه به جمیع موارد فوق، شاید خرید سکه بهار آزادی و امامی برای بسیاری از افراد گزینه سرمایه گذاری بهتر و مطمئن تری باشد.