برای سرمایه گذاری شمش طلا بخرم یا طلای کارکرده؟

مهمترین تفاوت های طلای کارکرده و شمش طلا در سرمایه گذاری کدامند؟

بطور کلی در موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری، هیچ وقت نمی توان یک پاسخ یکسان برای همه افراد ارائه کرد، زیرا شرایط و ترجیحات افراد همواره با یکدیگر متفاوت بوده و حتی اگر بتوانیم پیش بینی نسبتا دقیقی از آینده بازارهای مختلف داشته باشیم و این اطلاعات را در اختیار افراد قرار دهیم، لزوما انتخاب های آنها یکسان نخواهد بود. لذا بجای بیان یک پاسخ کلی و اشتباه، به بیان مهمترین تفاوت های طلای کارکرده و شمش طلا در سرمایه گذاری می پردازیم تا افراد بتوانند متناسب با شرایط و ترجیحات خود، گزینه مناسب برای سرمایه گذاری را انتخاب کنند:
در بحث سرمایه گذاری مهمترین پارامترها برای تصمیم گیری عبارتند از:

1. بازده انتظاری
2. ریسک سرمایه گذاری
3. نقدشوندگی
4. افق زمانی سرمایه گذاری
5. توان سرمایه گذاری (تناسب توان مالی با گزینه سرمایه گذاری)
6. ترکیب فعلی پورتفوی دارایی و سرمایه گذاری
7. در دسترس بودن گزینه های سرمایه گذاری

حال از آنجایی که مقایسه فعلی انتخاب بین یکی از انواع طلا بوده و انتخاب بین طلا و سایر دارایی ها نظیر مسکن یا خودرو نمی باشد، لذا ترکیب فعلی پورتفوی دارایی و سرمایه گذاری (گزینه 6) نیازی به تحلیل ندارد و از آنجائیکه توان سرمایه گذاری و در دسترس بودن نیز برای انواع طلا تقریبا مشابه است، گزینه های 5 و 7 را نیز از تحلیل خارج می کنیم و در انتها از آنجائیکه افق سرمایه گذاری در طلا برای سرمایه گذار باید یکسان باشد، گزینه 4 را نیز از تحلیل حذف می کنیم.

پس برای مقایسه اینکه سرمایه گذاری در کدام بخش مناسب است صرفا باید به مقایسه بازده انتظاری، ریسک سرمایه گذاری و نقدشوندگی پرداخت:

1.مقایسه بازده انتظاری طلای کارکرده و شمش طلا
برای مقایسه بازده انتظاری طلای کارکرده و شمش طلا از دو بعد موضوع را بررسی می کنیم:

1. بازده ناشی از تغییرات قیمتی (ناشی از تغییرات قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب قیمتی)
2. عدم نفع (یا زیان) ناشی از هزینه های خرید و فروش انواع طلا شامل اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ارزش افزوده

بررسی بازده انتظاری ناشی از تغییرات قیمتی
طلای کارکرده و شمش طلا هر دو تابعی از قیمت جهانی طلا و قیمت دلار در بازار هستند. بر این اساس اگر پیش بینی شود که قیمت جهانی طلا و همچنین قیمت دلار در بازار هر دو صعودی هستند، لذا پیش بینی رشد همزمان قیمت طلای کارکرده و شمش طلا بدیهی خواهد بود.

حال سوال آن است که اگر هر دو صعودی هستند، آیا بازده انتظاری آنها یکسان خواهد بود؟
از آنجائیکه معمولا حباب قیمتی در طلای دست دوم و شمش طلا وجود ندارد، لذا بازده انتظاری آنها از محل تغییرات قیمتی تقریبا یکسان می باشد.

عدم نفع (زیان) ناشی از خرید طلای کارکرده و شمش طلا

همانطور که می دانیم خرید و فروش طلا به تنهایی هزینه هایی به همراه دارد که ممکن است بخش زیادی از سود ایجاد شده را از بین ببرد (عدم نفع) یا حتی منجر به زیان ما شود، اصلی ترین این هزینه ها عبارتند از

1. تفاوت قیمت خرید و فروش
   همواره حتی در یک لحظه مشخص نیز بین قیمت خرید و فروش اختلاف وجود دارد و بر این اساس در همان لحظه خرید نیز بخشی از سود به دلیل این تفاوت قیمت از بین می رود.
   این تفاوت قیمت در مورد طلای کارکرده و شمش طلا تقریبا یکسان بوده و لذا از این بابت تفاوتی ندارند.
2. اجرت ساخت
   عملا هر طلایی که ساخته می شود مشمول اجرت ساخت است، تنها فرق آنها این است که میزان اجرت ساخت می تواند بعضا بین 2 تا 40 درصد در نوسان باشد. اما مهمترین نکته اجرت ساخت این است که عملا هنگام فروش از مبلغ خرید یا پرداخت شده، کسر می گردد، بر این اساس اگر برای خرید یک طلای ساخته شده 20 درصد اجرت ساخت پرداخت کرده باشید و روز بعد قصد فروش آن را داشته باشید، معادل اجرت ساخت عدم نفع یا زیان خواهید داشت.
   حال در شرایطی که شمش طلا اجرت ساختی بین 2 تا 7 درصد می تواند داشته باشد، طلای کارکرده فاقد اجرت ساخت است و از این منظر عدم نفع (زیان) طلای کارکرده نسبت به شمش کمتر و توجیه بهتری برای سرمایه گذاری دارد.
   هر چند از آنجائیکه اجرت ساخت شمش هم پایین می باشد این مزیت خیلی محسوس نخواهد بود.
3. سود فروشنده
   سود فروشنده در مورد شمش طلا همان اختلاف قیمت خرید وفروش است و سود جداگانه ای دریافت نمی شود اما سود فروشنده برای طلای کارکرده بین 5 تا 7 درصد در نوسان می باشد و لذا عدم نفع شمش طلا نسبت به طلای دست دوم کمتر و در نتیجه از این بابت گزینه بهتری برای سرمایه گذاری خواهد بود.
4. مالیات بر ارزش افزوده
   از آنجائیکه مالیات بر ارزش افزوده بر مجموع اجرت ساخت و سود فروشنده اعمال می گردد و مجموع اجرت ساخت و سود فروشند برای شمش طلا و طلای کارکرده تقریبا یکسان است، لذا مالیات بر ارزش افزوده آنها نیز تقریبا یکسان و جزئی می باشد.

2.مقایسه ریسک سرمایه گذاری در طلای کارکرده و شمش طلا
مهمترین ریسک های سرمایه گذاری در طلا ناشی از:

1. تقلب یا اطمینان از اصالت و عیار طلای خریداری شده
2. نوسانات حباب قیمتی
3. نوسانات قیمت جهانی طلا
4. نوسانات قیمت دلار در بازار

همانطور که توضیح داده شد ریسک نوسانات قیمت جهانی طلا و دلار برای هر دو یکسان و از آنجائیکه هر دو تقریبا فاقد حباب قیمتی هستند، ریسک تغییرات حباب قیمتی آنها نیز یکسان می باشد.
از بعد ریسک تقلب احتمال تقلب در خرید طلای کارکرده بیش از شمش طلا است، زیرا شمش طلا دارای استانداردهای مشخص از جمله عیار و وزن مشخص و تحت برند تجاری عرضه می شود، اما طلای کارکرده معمولا فاقد استانداردهای مشخص و از جمله عیار مشخص است، علاوه بر آن میزان مشکلات ایجاد شده برای خریداران طلای کارکرده به مراتب بیش از شمش طلا بوده است.
بطور کلی عیار شمش های طلا بین 995 تا 999 یا همان 24 عیار است، اما عیار طلای دست دوم 750 یا همان 18 عیار است. هر چند در حال حاضر نیز شمش طلای با عیارهای 900 یا 21.6 و 750 یا 18 نیز تولید و عرضه می شود.

3.مقایسه نقدشوندگی طلای کارکرده و شمش طلا
شمش طلا و طلای کارکرده هر دو نقدشوندگی بالایی دارند، اما به لحاظ امکان تقلب در طلای کارکرده، معمولا نقدشوندگی شمش های طلا بالاتر می باشد.

مقایسه کارکرد (در استفاده شخصی یا هدیه دادن) طلای کارکرده و شمش طلا
طلای دست دوم قابلیت استفاده به عنوان زیورآلات و هدیه دادن را دارد، در حالیکه شمش طلا صرفا قابلیت هدیه دادن را داشته و امکان استفاده زینتی یا به عنوان زیورآلات را ندارد.
در ضمن باید توجه داشت از تیرماه 1403 فروش طلای دست دوم در واحدهای صنفی ممنوع گشته است و عرضه آن تخلف محسوب می شود که می تواند منجر به پلمپ و تعطیلی واحد صنفی گردد.