برای سرمایه گذاری شمش طلا بخرم یا طلای آب شده؟

مهمترین تفاوت های شمش طلا و طلای آب شده در سرمایه گذاری کدامند؟

بطور کلی در موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری، هیچ وقت نمی توان یک پاسخ یکسان برای همه افراد ارائه کرد، زیرا شرایط و ترجیحات افراد همواره با یکدیگر متفاوت بوده و حتی اگر بتوانیم پیش بینی نسبتا دقیقی از آینده بازارهای مختلف داشته باشیم و این اطلاعات را در اختیار افراد قرار دهیم، لزوما انتخاب های آنها یکسان نخواهد بود. لذا بجای بیان یک پاسخ کلی و اشتباه، به بیان مهمترین تفاوت های شمش طلا و طلای آب شده در سرمایه گذاری می پردازیم تا افراد بتوانند متناسب با شرایط و ترجیحات خود، گزینه مناسب برای سرمایه گذاری را انتخاب کنند:
در بحث سرمایه گذاری مهمترین پارامترها برای تصمیم گیری عبارتند از:

1. بازده انتظاری
2. ریسک سرمایه گذاری
3. نقدشوندگی
4. افق زمانی سرمایه گذاری
5. توان سرمایه گذاری (تناسب توان مالی با گزینه سرمایه گذاری)
6. ترکیب فعلی پورتفوی دارایی و سرمایه گذاری
7. در دسترس بودن گزینه های سرمایه گذاری

حال از آنجایی که مقایسه فعلی انتخاب بین یکی از انواع طلا بوده و انتخاب بین طلا و سایر دارایی ها نظیر مسکن یا خودرو نمی باشد، لذا ترکیب فعلی پورتفوی دارایی و سرمایه گذاری (گزینه 6) نیازی به تحلیل ندارد و از آنجائیکه توان سرمایه گذاری و در دسترس بودن نیز برای انواع طلا تقریبا مشابه است، گزینه های 5 و 7 را نیز از تحلیل خارج می کنیم و در انتها از آنجائیکه افق سرمایه گذاری در طلا برای سرمایه گذار باید یکسان باشد، گزینه 4 را نیز از تحلیل حذف می کنیم.
پس برای مقایسه اینکه سرمایه گذاری در کدام بخش مناسب است صرفا باید به مقایسه بازده انتظاری، ریسک سرمایه گذاری و نقدشوندگی پرداخت:

1.مقایسه بازده انتظاری شمش طلا و طلای آب شده
برای مقایسه بازده انتظاری شمش طلا و طلای آب شده از دو بعد موضوع را بررسی می کنیم:

1. بازده ناشی از تغییرات قیمتی (ناشی از تغییرات قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب قیمتی)
2. عدم نفع (یا زیان) ناشی از هزینه های خرید و فروش انواع طلا شامل اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ارزش افزوده

بررسی بازده انتظاری ناشی از تغییرات قیمتی
شمش طلا و طلای آب شده هر دو تابعی از قیمت جهانی طلا و قیمت دلار در بازار هستند. بر این اساس اگر پیش بینی شود که قیمت جهانی طلا و همچنین قیمت دلار در بازار هر دو صعودی هستند، لذا پیش بینی رشد همزمان قیمت شمش طلا و طلای آب شده بدیهی خواهد بود.

حال سوال آن است که اگر هر دو صعودی هستند، آیا بازده انتظاری آنها یکسان خواهد بود؟
از آنجائیکه معمولا حباب قیمتی در شمش و طلای آب شده وجود ندارد، لذا بازده انتظاری آنها از محل تغییرات قیمتی تقریبا یکسان می باشد.

عدم نفع (زیان) ناشی از خرید شمش طلا و طلای آب شده

همانطور که می دانیم خرید و فروش طلا به تنهایی هزینه هایی به همراه دارد که ممکن است بخش زیادی از سود ایجاد شده را از بین ببرد (عدم نفع) یا حتی منجر به زیان ما شود، اصلی ترین این هزینه ها عبارتند از

1. تفاوت قیمت خرید و فروش
   همواره حتی در یک لحظه مشخص نیز بین قیمت خرید و فروش اختلاف وجود دارد و بر این اساس در همان لحظه خرید نیز بخشی از سود به دلیل این تفاوت قیمت از بین می رود.
   این تفاوت قیمت در مورد شمش طلا و طلای آب شده تقریبا یکسان بوده و لذا از این بابت تفاوتی ندارند.
2. اجرت ساخت
   عملا هر طلایی که ساخته می شود مشمول اجرت ساخت است، تنها فرق آنها این است که میزان اجرت ساخت می تواند بعضا بین 2 تا 40 درصد در نوسان باشد. اما مهمترین نکته اجرت ساخت این است که عملا هنگام فروش از مبلغ خرید یا پرداخت شده، کسر می گردد، بر این اساس اگر برای خرید یک طلای ساخته شده 20 درصد اجرت ساخت پرداخت کرده باشید و روز بعد قصد فروش آن را داشته باشید، معادل اجرت ساخت عدم نفع یا زیان خواهید داشت.
   بر این اساس شمش طلا هر چند دارای اجرت ساخت جزئی و در حدود 2 تا 7 درصد می باشد، اما طلای آب شده عملا فاقد اجرت ساخت می باشد و لذا عدم نفع کمتری دارد.
3. سود فروشنده
   معمولا سود فروشنده در مورد شمش طلا و طلای آب شده همان اختلاف قیمت خرید وفروش است و سود جداگانه ای دریافت نمی شود.
4. مالیات بر ارزش افزوده
   از آنجائیکه مالیات بر ارزش افزوده بر مجموع اجرت ساخت و سود فروشنده اعمال می گردد، می توان گفت که شمش طلا دارای یک مالیات جزئی و طلای اب شده معمولا فاقد مالیات بر ارزش افزوده می باشد.

2.مقایسه ریسک سرمایه گذاری در شمش طلا و طلای آب شده
مهمترین ریسک های سرمایه گذاری در طلا ناشی از:

1. تقلب یا اطمینان از اصالت و عیار طلای خریداری شده
2. نوسانات حباب قیمتی
3. نوسانات قیمت جهانی طلا
4. نوسانات قیمت دلار در بازار

همانطور که توضیح داده شد ریسک نوسانات قیمت جهانی طلا و دلار برای هر دو یکسان و از آنجائیکه هر دو تقریبا فاقد حباب قیمتی هستند، ریسک تغییرات حباب قیمتی آنها نیز یکسان می باشد.
از بعد ریسک تقلب هم هر چند بطور کلی احتمال تقلب و کلاهبرداری در خرید و فروش هر دو وجود دارد، اما ریسک تقلب در طلای آب شده بیشتر از شمش طلا است و بر این اساس خرید شمش طلا ریسک کمتری برای خریدار خواهد داشت.
لازم به توضیح است که شمش های طلا عمدتا از طلای نو خالص با عیار 995 یا 999 (24 عیار) ساخته می شود در حالیکه طلای آب شده از ذوب کردن طلاهای دست دوم و شکسته تهیه می گردد و بنابراین خلوص و عیار آن حتی در مورد طلاهای انگ دار ممکن است ریسک هایی در پی داشته باشد (طلای آب شده فاقد انگ که عملا ریسک های بیشتری برای خریداران خواهد داشت)

3.مقایسه نقدشوندگی شمش طلا و طلای آب شده
از آنجاییکه عمده معاملات طلای آب شده بین بنکداران طلا، طلاسازان و طلافروشان و سرمایه گذاران است و از طرفی ریسک کلاهبرداری در آن هم بیشتر است، نقدشوندگی آن در مقایسه با شمش طلا پایین تر می باشد.
به عبارت دیگر نقدشوندگی شمش طلا بیشتر از طلای آب شده می باشد و در اکثر نقاط شهر می توان نسبت به خرید و فروش آن اقدام نمود.

مقایسه کارکرد (در استفاده شخصی یا هدیه دادن) شمش طلا و طلای آب شده
از آنجائیکه شمش های طلا استاندارد بوده و ابعاد، وزن و قالب های مشخص دارند و حتی برخی سایزهای کوچک آن دارای طراحی و وکیوم هستند، قابلیت هدیه دادن را دارند اما طلای آب شده هیچیک از استانداردهای فوق (و حتی شکل مشخص) نداشته و هدیه دادن آن چندان رایج نیست.
در ضمن نه شمش طلا و نه طلای آب شده امکان استفاده شخصی به عنوان زیورآلات را ندارند.

حال با توجه به موارد فوق، هر فرد حقیقی یا حقوقی با در نظر گرفتن نکات ارائه شده می تواند بررسی کند که خرید شمش طلا برای او توجیه بیشتری دارد یا خرید طلای آب شده؟